حملونقل پاک و بازآفرینی زنجیره تأمین جهانی؛آینده سوخت در عصر انرژیهای غیرکربنی
صنایع و معادن: جهان در آستانه یکی از بزرگترین تحولات صنعتی و زیستمحیطی تاریخ خود قرار دارد؛ انقلابی که از جادهها و بنادر آغاز شده و به اعماق زنجیره تأمین جهانی نفوذ کرده است. حملونقل پاک، دیگر یک انتخاب سبز نیست بلکه ضرورتی استراتژیک برای کشورها، شرکتها و سرمایهگذاران جهانی است. با رشد خودروهای برقی، کشتیهای هیدروژنی و هواپیماهای با سوختهای زیستی، مفهوم سوخت در حال بازتعریف است و مسیر جهانیسازی اقتصاد، به سمت انرژیهای پاک و بهرهور تغییر جهت میدهد.
جهان در جستوجوی سوخت بدون کربن
نظام حملونقل سنتی که دههها بر پایه سوختهای فسیلی استوار بود، اکنون به یکی از عوامل اصلی تغییرات اقلیمی بدل شده است. بیش از ۲۵ درصد انتشار گازهای گلخانهای جهان از بخش حملونقل ناشی میشود و این سهم در کشورهای صنعتی حتی بالاتر است.
در پاسخ به این بحران، اتحادیه اروپا و ایالات متحده هدفگذاری کردهاند تا تا سال ۲۰۴۰ بخش عمده ناوگان حملونقل خود را به انرژیهای غیرکربنی منتقل کنند. همزمان چین با سرمایهگذاری گسترده در تولید باتریهای لیتیومی و توسعه شبکه شارژ، بزرگترین بازار خودروهای برقی جهان را شکل داده است.
فناوریهای نو و مسیرهای تازه انرژی
در کنار خودروهای برقی، فناوری سوختهای جایگزین مانند هیدروژن سبز، آمونیاک و سوختهای زیستی در حال رشد سریع است. شرکتهای حملونقل دریایی با استفاده از سلولهای سوختی و انرژی باد در تلاشاند تا مسیرهای تجاری را کمکربن کنند. هواپیماهای نسل جدید نیز بهسوی استفاده از سوختهای پایدار مبتنی بر ضایعات کشاورزی و روغنهای زیستی حرکت میکنند.
این تحول، نهتنها ساختار صنعت حملونقل بلکه زنجیره تأمین جهانی انرژی را نیز دگرگون کرده است. کشورهای نفتخیز برای حفظ جایگاه خود بهدنبال سرمایهگذاری در تولید هیدروژن و فناوریهای جذب و ذخیره کربن هستند.
تأثیر بر زنجیره تأمین جهانی
حرکت بهسوی حملونقل پاک، نیازمند بازطراحی کامل زنجیره تأمین جهانی است. تولید باتریهای لیتیومی، استخراج عناصر نادر و ایجاد زیرساختهای شارژ و سوخت پاک، فشار جدیدی بر بازار مواد معدنی و فلزات وارد کرده است.
در این میان، کشورهایی که توانایی تأمین پایدار این مواد را دارند، به بازیگران راهبردی آینده تبدیل میشوند. استرالیا، شیلی و اندونزی در زنجیره جهانی لیتیوم و نیکل جایگاهی کلیدی یافتهاند. ایران نیز با دارا بودن منابع معدنی متنوع، میتواند با توسعه فناوریهای نو و دیپلماسی انرژی، سهمی از این بازار در حال شکلگیری بهدست آورد.
آیندهای سبز برای جابجایی جهانی
تحول در حملونقل جهانی تنها به کاهش آلایندهها محدود نیست، بلکه به معنای بازآفرینی مفهوم پایداری اقتصادی است. در این مسیر، ترکیب سیاستهای زیستمحیطی، سرمایهگذاری در انرژی پاک و همکاری بینالمللی میتواند زنجیره تأمین جهانی را به مدلی کاراتر و کمهزینهتر بدل کند.
انقلاب حملونقل پاک آغاز شده و آینده سوخت، دیگر در پالایشگاهها نوشته نمیشود بلکه در آزمایشگاههای فناوری و خطوط تولید انرژیهای تجدیدپذیر رقم میخورد.
