صنایع و معادن: اقتصاد مقاوم بدون تاب‌آوری زنجیره تأمین ممکن نیست. تاب‌آوری، فرایند شناسایی منابع بالقوه، ریسک و پیاده‌سازی راهبرد‌های مناسب از طریق یک رویکرد هماهنگ در میان اعضای زنجیره تامین به منظور کاهش آسیب پذیری زنجیره تامین و توانمندی برای غلبه بر حوادث غیرقابل پیش‌بینی است. هدف از ایجاد تاب‌آوری در زنجیره تامین، جلوگیری از حرکت زنجیره به سمت شرایط نامطلوب است. تاب‌آوری زنجیره تامین، پدیده‌ای چند بُعدی است. یک تعریف جامع از تاب‌آوری عبارت است از: بر اساس برآوردهای میدانی فعالان صنعتی و تجاری، بیش از ۶۵ درصد مواد اولیه صنایع شیمیایی و دارویی، وارداتی هستند. بیش از ۷۰ درصد قطعات خودروهای مونتاژی از خارج وارد می‌شوند. حدود ۴۸ درصد از کالاهای اساسی مورد نیاز بازار خرده‌فروشی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم وابسته به واردات هستند. کمتر از ۲۰ درصد شرکت‌های تولیدی بزرگ کشور، طرح جایگزین برای تأمین اضطراری مواد اولیه دارند. در همین حال، اختلال‌های تکرارشونده در زیرساخت حمل‌ونقل ریلی، جاده‌ای و گمرکی، پایداری زنجیره را دچار ضعف ساختاری کرده است. در چنین شرایطی، تاب‌آوری زنجیره تأمین نیازمند اصلاح ساختاری است:
تنوع‌بخشی به منابع تأمین: وابستگی به یک یا دو کشور خاص، کشور را گروگان تحولات ژئوپلتیک می‌کند. شرکت‌ها باید به‌طور سیستماتیک تأمین‌کنندگان متعددی را با ترکیب داخلی، منطقه‌ای و شرکای قابل اعتماد بلندمدت طراحی کنند.
سرمایه‌گذاری در ذخایر راهبردی مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای: زیرساخت‌های لجستیک ذخیره‌سازی باید تقویت شوند. ایجاد انبارهای منطقه‌ای در مراکز صنعتی با ظرفیت‌های سه‌ماهه، نه یک تجمل، بلکه یک ضرورت اقتصادی-امنیتی است.
دیجیتالی‌سازی فرآیندهای تأمین و توزیع: بیش از ۸۰ درصد صنایع ما هنوز به روش سنتی سفارش‌گذاری و پیگیری تأمین متکی هستند. این یعنی آسیب‌پذیری شدید در برابر بحران‌های سریع. سامانه‌های ERP یکپارچه باید به‌سرعت در صنایع متوسط و بزرگ پیاده‌سازی شود.
ایجاد ساختار پیش‌بینی و مدیریت سناریو: واحدهای بزرگ باید تیم‌های پیش‌بینی اختلال داشته باشند که با مدل‌سازی سناریوهای مختلف، راهکارهای جایگزین را در سطح لجستیک، حمل‌ونقل و تولید طراحی کنند.
حمایت هدفمند از بومی‌سازی واقعی نه شعاری: بومی‌سازی باید از کالاهای با ارزش‌افزوده بالا و امکان‌پذیر آغاز شود. ایجاد مشوق‌های مالیاتی، تسهیلات بانکی و تسریع در مجوزدهی برای صنایع مادر داخلی، بخش مهمی از این مسیر است.
در حالی‌که سایه جنگ بر منطقه گسترده‌تر می‌شود و زیرساخت‌های جهانی تجارت هدف حملات هیبریدی و فیزیکی قرار می‌گیرند، زنجیره تأمین ایران، به‌شکل خطرناکی آسیب‌پذیر باقی مانده است. اگر نتوانیم تاب‌آوری سیستم تأمین را در شرایط بحران بازطراحی کنیم، با یک سناریوی اقتصادی و صنعتی بسیار نگران‌کننده روبه‌رو خواهیم شد: از اختلال در واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای گرفته تا فلج‌شدن خطوط تولید و کاهش شدید بهره‌وری ملی.
