هوش مصنوعی (AI) در سال‌های اخیر، تحولی بنیادین در صنعت رسانه ایجاد کرده و نحوه تولید، توزیع و مصرف محتوا را دگرگون ساخته است. بر اساس آخرین گزارش مؤسسه PwC، ارزش بازار جهانی فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در رسانه تا پایان سال ۲۰۲۳ به بیش از ۳۲ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال قبل، رشد ۲۵ درصدی را نشان می‌دهد.
تولید محتوا با سرعت و کیفیتی بی‌سابقه
یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای AI در رسانه، تولید خودکار محتوا است. پلتفرم‌های خبری پیشرو مانند Associated Press و Bloomberg سال‌هاست که از الگوریتم‌های هوشمند برای تولید گزارش‌های مالی و ورزشی استفاده می‌کنند. طبق آمار اخیر، بیش از ۳۰ درصد محتوای خبری تولید شده در خبرگزاری‌های بزرگ جهان، به کمک سیستم‌های خودکار هوشمند نوشته می‌شود.
در حوزه تولید ویدئو نیز، ابزارهای هوش مصنوعی مانند Runway و Pika Labs امکان تولید فیلم‌های کوتاه، تدوین خودکار و حتی بازسازی تصاویر آرشیوی را فراهم کرده‌اند. این فناوری‌ها هزینه تولید محتوا را تا ۴۰ درصد کاهش داده‌اند.
شخصی‌سازی تجربه کاربر
هوش مصنوعی با تحلیل داده‌های رفتاری، تجربه مصرف رسانه را شخصی‌سازی کرده است. سرویس‌هایی مانند Netflix و Spotify به کمک الگوریتم‌های یادگیری ماشین، پیشنهادهای کاملاً شخصی‌سازی شده به کاربران ارائه می‌دهند. به گفته مؤسسه McKinsey، این نوع شخصی‌سازی می‌تواند نرخ تعامل کاربران را تا ۶۰ درصد افزایش دهد.
در شبکه‌های اجتماعی نیز، الگوریتم‌های مبتنی بر AI، اولویت‌بندی نمایش پست‌ها، تبلیغات هدفمند و پیش‌بینی علایق کاربران را به طرز قابل توجهی بهبود بخشیده‌اند.
ظهور ربات‌های خبرنویس و گوینده‌های مجازی
دستاورد قابل توجه دیگر، ظهور ربات‌های خبرنگار و گوینده‌های مجازی است. در چین، شبکه خبری Xinhua از گوینده‌های مجازی مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده می‌کند که به طور ۲۴ ساعته و بدون نیاز به نیروی انسانی، خبرها را قرائت می‌کنند. این مدل‌ها نه تنها هزینه‌ها را کاهش داده، بلکه سرعت و تنوع پوشش خبری را نیز افزایش داده‌اند.
چالش‌ها و نگرانی‌های اخلاقی
در کنار این تحولات، نگرانی‌هایی نیز مطرح شده است. تولید اخبار جعلی (Fake News) با استفاده از مدل‌های زبانی بزرگ، خطر گمراه‌سازی افکار عمومی را به شدت افزایش داده است. بر اساس گزارش سال ۲۰۲۳ دانشگاه آکسفورد، حدود ۷۵ درصد از کاربران جهانی ابراز نگرانی کرده‌اند که نتوانند به راحتی اخبار واقعی را از جعلی تشخیص دهند.
همچنین مسائل مربوط به مالکیت معنوی، حق مولف و سوگیری الگوریتمی از چالش‌های مهم در عصر رسانه‌های مبتنی بر AI به شمار می‌آید.
آینده‌ای مبتنی بر همکاری انسان و ماشین
تحلیل‌گران پیش‌بینی می‌کنند که آینده رسانه، نه در حذف نیروی انسانی، بلکه در همکاری خلاقانه بین انسان و هوش مصنوعی شکل خواهد گرفت. مدل‌های هوشمند به عنوان ابزارهای کمکی برای روزنامه‌نگاران، فیلم‌سازان و تولیدکنندگان محتوا عمل خواهند کرد تا کیفیت و سرعت تولید محتوا را به حداکثر برسانند.
