حراج «جمعه‌سیاه» یا «بلک‌فرایدی» یک رویداد اقتصادی مهم در پایان سال میلادی در سطح جهان است. گزارش فدراسیون خرده‌فروشی آمریکا در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که حدود ۱۸۲ میلیون نفر در هفته منتهی به بلک‌فرایدی خرید کردند. ۷۲ درصد از این افراد ترجیح دادند خریدهای خود را از فروشگاه‌های حضوری انجام دهند.
بلک‌فرایدی در سال‌های اخیر در ایران نیز جای خود را باز کرده است؛ رونقی ناگهانی که کارکردی شبیه به «شب عید» را برای بازارهای جهانی دارد. هر سال در میانه آذر، فروشندگان تلاش می‌کنند با تخفیف‌های ویژه، مشتری بیشتری جذب کنند. این تاکتیک بازاریابی در ایران به‌ویژه در فروشگاه‌های آنلاین به‌شدت رونق گرفته است.
به گزارش روزنامه شهروند، در سال‌های گذشته به‌دلیل استقبال گسترده از «بلک‌فرایدی»، پهنای باند اینترنت در ایران با چالش‌هایی مواجه‌شده و حتی برخی از وب‌سایت‌ها دچار اختلال یا قطعی شده‌اند.
اینستاگرام در این روزها، به یکی از تأثیرگذارترین ابزارها برای ترویج بلک‌فرایدی در ایران تبدیل‌شده است. بسیاری از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، به‌ویژه فروشندگان اینستاگرامی، از این پلتفرم برای معرفی تخفیف‌ها و تبلیغ محصولات خود برای فروش در این روز استفاده می‌کنند. این روند از سال ۱۳۹۸ آغاز شد، اما از ۱۴۰۰ به شکل جدی‌تری مورد توجه قرار گرفت.
زومیت، سایت فعال در حوزه فناوری و اخبار تکنولوژی اخیرا گزارش‌کرده که در «جمعه سیاه»، اینستاگرام پس از فروشگاه‌های آنلاین بزرگی مانند دیجی‌کالا، بیشترین سهم از فروش آنلاین را در ایران به خود اختصاص داده است.
تلگرام نیز در رتبه بعدی قرار دارد. تولید محتوا و تبلیغات گسترده در اینستاگرام، به‌ویژه در روزهای منتهی به بلک‌فرایدی، فروشندگان را قادر ساخته است که به آمار چشمگیری دست یابند.
بر اساس این گزارش ۳۸ درصد افزایش در مبلغ فروش و ۱۱۹ درصد رشد در تعداد سفارش‌ها برای فروشندگان اینستاگرامی در سال گذشته ثبت شده است.
محصولاتی که در اینستاگرام بیشترین فروش را داشته‌اند، شامل ۴۸ درصد کفش و لباس، ۱۷ درصد لوازم آرایشی و بهداشتی، ۱۱ درصد لوازم خانه و آشپزخانه، همچنین خدمات آموزشی و گیمینگ در رتبه‌های بعدی فروش قرار دارند.
یکی از نکات برجسته در گزارش زومیت، افزایش چشمگیر فروش فیلترشکن در این روز بود. این ابزارها به کاربران کمک می‌کند تا راحت‌تر به فروشگاه‌ها و کانال‌های تلگرامی دسترسی پیدا کنند، خصوصاً در شرایطی که محدودیت‌های اینترنتی اعمال می‌شود.
این روند نشان می‌دهد که اینستاگرام نقشی فراتر از یک شبکه اجتماعی ساده ایفا می‌کند و به موتور اصلی بلک‌فرایدی در ایران، به‌ویژه برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، تبدیل‌شده است.
