کُرده‌وان اسدی/ دبیر اتاق بازرگانی سنندج
اتاق ایران: تحولات شتابان اقتصاد جهانی، از عصر صنعت تا دوران اقتصاد داده‌محور، نه‌تنها مدل‌های کسب‌وکار را دگرگون کرده، بلکه ماهیت رقابت و خدمت‌رسانی را نیز تغییر داده است. امروز موفقیت تنها به داشتن منابع و سرمایه وابسته نیست، بلکه به سرعت، انعطاف‌پذیری و توانایی نوآوری سازمان‌ها بستگی دارد.
اتاق‌های بازرگانی نیز به‌عنوان نهادهای محوری در توسعه اقتصادی کشور، از این قاعده مستثنی نیستند. ساختارهای سنتی و بوروکراسی پیچیده گاهی موجب کندی در تصمیم‌گیری و کاهش سرعت ارائه خدمات می‌شود. اما تجربه بین‌المللی نشان می‌دهد که با چابک‌سازی و رویکرد خدمت‌محور می‌توان این موانع را از میان برداشت و حتی در شرایط سخت و بحرانی از جمله تحریم‌ها نقشی مؤثرتر و پررنگ‌تر ایفا کرد.
چابک‌سازی؛ از شعار تا عمل
چابک‌سازی به معنای توانایی سازمان در تصمیم‌گیری سریع، تخصیص بهینه منابع و بازطراحی فرآیندها متناسب با شرایط جدید است. سازمان چابک به‌سرعت می‌تواند روندها را ایجاد، به‌روزرسانی یا متوقف کند و از فرصت‌های نوظهور بهره ببرد. برای دستیابی به چابکی واقعی، چهار عامل کلیدی باید هم‌زمان تقویت شوند:
بینش و هدف مشترک: هم‌سویی تمامی اعضا و کارکنان با چشم‌انداز سازمان، مهم‌ترین عامل موفقیت است.
ساختار ساده و شفاف: ساختاری که اختیارات کافی را به مدیران میانی و عملیاتی تفویض کرده و امکان واکنش سریع را فراهم سازد.
فرآیندهای استاندارد و قابل بازنگری: ایجاد رویه‌های مشخص برای فعالیت‌ها و بازنگری مستمر آن‌ها به‌منظور پاسخ به تغییرات محیطی.
سرمایه انسانی توانمند و ارزش‌مدار: نیروهایی که علاوه بر مهارت، به ارزش‌های مشترک سازمان پایبند بوده و در محیطی مبتنی بر اعتماد و همکاری فعالیت کنند.
توسعه خدمت‌محور؛ محور دوم تحول
چابک‌سازی زمانی به ثمر می‌رسد که با توسعه خدمت‌محور همراه باشد. خدمت‌محوری یعنی تمرکز بر نیازهای واقعی اعضا و ذی‌نفعان و طراحی خدماتی که دقیقاً پاسخگوی این نیازها باشند. در این رویکرد، نگاه از درون به بیرون تغییر می‌کند و اتاق‌های بازرگانی به‌جای صرفاً اداره امور داخلی، به خلق ارزش پایدار برای اعضا و فعالان اقتصادی می‌پردازند. این تغییر رویکرد شامل اقداماتی نظیر پایش مستمر نیازهای اعضا و بازار، توسعه خدمات مشاوره‌ای و حمایتی متناسب با شرایط روز،استفاده از فناوری‌های نوین برای تسهیل دسترسی به خدمات و ایجاد سیستم‌های انگیزشی برای ارتقای کیفیت خدمات.
مسیر عملیاتی پیشنهادی
برای تحقق این تحول، اتاق‌های بازرگانی می‌توانند یک برنامه منسجم سه‌مرحله‌ای تدوین کنند:
کوتاه‌مدت: ارزیابی سطح کنونی چابکی و خدمت‌محوری، شناسایی موانع فوری، بهبود فرآیندهای کلیدی
میان‌مدت: توسعه سرمایه انسانی متخصص، آموزش مهارت‌های نوین، استقرار سیستم‌های فناوری اطلاعات پیشرفته
بلندمدت: نهادینه‌سازی فرهنگ چابک و خدمت‌محور، تحول ساختاری، توسعه پایدار خدمات با رویکرد نوآوری
در دنیای امروز، چابک‌سازی و توسعه خدمت‌محور نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت استراتژیک برای اتاق‌های بازرگانی است. آینده اقتصاد ملی در گرو نقش‌آفرینی نهادهایی است که بتوانند با سرعت، انعطاف و نوآوری، همگام با تحولات جهانی حرکت کنند و با ارائه خدمات به‌روز و کارآمد، پشتیبان واقعی بخش خصوصی باشند.
