صنایع پیشرو شامل حوزه‌هایی نظیر فناوری‌های نوین، بیوتکنولوژی، رباتیک و صنایع دیجیتال، نقش کلیدی در رشد اقتصادی و ارتقای سطح تکنولوژی کشورها دارد. در ایران، علی‌رغم وجود استعدادهای بالقوه و نیروی انسانی ماهر، توسعه این صنایع با موانع جدی مواجه است. طبق آمارهای منتشر شده از وزارت صنعت، سهم صنایع پیشرو در تولید ناخالص داخلی کمتر از ۱۰ درصد است؛ در حالی که در کشورهای پیشرفته این سهم به مراتب بالاتر است.
یکی از مهم‌ترین موانع، تحریم‌های بین‌المللی به شمار می‌آید. این تحریم‌ها، علاوه بر محدود کردن دسترسی به سرمایه‌گذاری خارجی، موجب کاهش انتقال فناوری‌های نوین به کشور شده‌اند. به گزارش بانک جهانی، دسترسی شرکت‌های ایرانی به فناوری‌های روز دنیا به میزان حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است؛ امری که باعث کاهش نوآوری و عقب‌ماندگی در عرصه فناوری‌های پیشرفته شده است.
بوروکراسی پیچیده و عدم شفافیت در اجرای قوانین نیز از دیگر مشکلات اساسی محسوب می‌شود. فرآیندهای اداری طولانی و زمان‌بر برای صدور مجوزها و اخذ تأییدیه‌های لازم، مانعی جدی برای راه‌اندازی پروژه‌های نوین به شمار می‌آید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که میانگین زمان اخذ مجوز در ایران بیش از ۱۸ ماه است؛ در حالی که در برخی کشورهای همسایه این زمان به کمتر از ۶ ماه کاهش یافته است.
همچنین، کمبود سرمایه‌گذاری در حوزه پژوهش و توسعه (R&D) سهم مهمی در محدودیت گسترش صنایع پیشرو دارد. بر اساس گزارش وزارت علوم، سهم سرمایه‌گذاری در R&D در ایران حدود ۰.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی است؛ در حالی که کشورهای پیشرو در زمینه فناوری این رقم به ۲ تا ۳ درصد افزایش داده‌اند. این وضعیت نشان‌دهنده کمبود حمایت‌های مالی و بودجه‌ای برای تحقیقات نوآورانه در میان دانشگاه‌ها و شرکت‌های فناوری است.
علاوه بر این، زیرساخت‌های فناورانه و مراکز نوآوری نیز نیازمند بهبود هستند. عدم توسعه کافی پارک‌های علم و فناوری و مراکز انتقال دانش، همکاری میان دانشگاه‌ها و صنعت را محدود نموده و ایده‌های نوآورانه را در تبدیل شدن به محصولات تجاری و رقابتی باز می‌گرداند.
با وجود این چالش‌ها، نمونه‌هایی از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوپا در حوزه فناوری نشان می‌دهند که بازار داخلی ظرفیت بالایی برای رشد دارد. برای غلبه بر موانع مذکور، ضروری است سیاست‌های حمایتی جامع و اصلاحات ساختاری در سیستم اداری و قانونی اتخاذ شود. افزایش بودجه‌های اختصاصی به پژوهش و توسعه، تسهیل دسترسی به فناوری‌های نوین و بهبود زیرساخت‌های فناورانه از جمله راهکارهایی است که می‌تواند زمینه گسترش صنایع پیشرو را در ایران فراهم آورد.
