صنعت تاسیسات در سایه نوآوری

صنعت تاسیسات، که شامل سیستمهای گرمایش، سرمایش، تهویه مطبوع (HVAC)، و تاسیسات برقی و فنی است، در سال 2025 با تحولات چشمگیری در جهان و ایران مواجه شده است. این صنعت، به دلیل نقش محوری در ساختمانسازی و صنایع، تحت تأثیر فناوریهای نوین، پایداری زیستمحیطی، و چالشهای اقتصادی در حال بازتعریف است.
بازار جهانی تاسیسات در سال 2023 ارزشی حدود 200 میلیارد دلار داشت و پیشبینی میشود تا سال 2030 با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) 6.8 درصد به بیش از 300 میلیارد دلار برسد. این رشد به دلیل افزایش تقاضا برای سیستمهای هوشمند و کممصرف، بهویژه در اروپا و آسیا-اقیانوسیه، است. فناوریهای اینترنت اشیا و هوش مصنوعی در سیستمهای HVAC، مانند ترموستاتهای هوشمند و حسگرهای کیفیت هوا، مصرف انرژی را تا 30 درصد کاهش دادهاند. شرکتهایی مانند Daikin و Johnson Controls با توسعه سیستمهای مدیریت ساختمان(BMS) یکپارچه، استانداردهای جدیدی برای کارایی و پایداری تعریف کردهاند. جایزه 3 میلیون دلاری ریچارد برانسون برای طراحی سیستمهای تهویه مطبوع کممصرف، با حمایت دولت هند، نوآوری در این حوزه را تسریع کرده است. همچنین، استانداردهای زیستمحیطی اتحادیه اروپا، مانند Ecodesign Directive، تولیدکنندگان را به استفاده از مبردهای سبز و مواد بازیافتپذیر سوق داده است.
در ایران، صنعت تاسیسات با رشد ساختوساز و پروژههای صنعتی، پتانسیل بالایی دارد. سالانه بیش از 700 هزار واحد مسکونی جدید ساخته میشود که هر یک نیازمند تاسیسات برقی و HVAC هستند. با این حال، چالشهایی مانند قاچاق تجهیزات، فرسودگی زیرساختها، و قطعی برق مانع رشد این صنعت شدهاند. برای مثال، قطعی برق در سال 1403 تولید شرکتهای کوچک تاسیساتی را تا 20 درصد کاهش داد. وابستگی به قطعات وارداتی و کمبود سرمایهگذاری در تحقیق و توسعه نیز بهرهوری را محدود کرده است. با این وجود، شرکتهایی مانند ایران رادیاتور با تولید سیستمهای گرمایشی کممصرف و هواکشهای صنعتی، توانستهاند بخشی از بازار داخلی و صادراتی را تصاحب کنند. پتانسیل صادرات به کشورهای همسایه، مانند عراق و افغانستان، فرصت دیگری برای رشد است.