صنعت عطر، به‌عنوان بخشی از بازار جهانی زیبایی، در ایران با پتانسیل‌های بومی و چالش‌های ساختاری مواجه است. بر اساس گزارش‌ها، بازار جهانی عطر در سال 2024 حدود 51.08 میلیارد دلار ارزش داشته و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2034 با نرخ رشد سالانه 5.5 درصد به 87.25 میلیارد دلار برسد. در ایران، بازار عطر در سال 2023 به 8.5 میلیون دلار کاهش یافت که افت 38.7 درصدی نسبت به سال قبل را نشان می‌دهد. این کاهش ناشی از محدودیت‌های وارداتی، تحریم‌ها، و نوسانات اقتصادی است.
ایران از نظر مواد اولیه عطر، به‌ویژه اسانس‌های طبیعی، پتانسیل بالایی دارد. کشت و فرآوری گیاه انگوزه در نیشابور نمونه‌ای موفق است که اسانس آن به‌عنوان ماده‌ای کلیدی در صنعت عطر به اروپا صادر می‌شود. این اسانس، با افزایش ماندگاری عطرها، تقاضای جهانی بالایی دارد. بااین‌حال، صادرات عطر ایران در سال 2023 حدود 33 تن بود که به کشورهایی مانند عراق، ترکیه، و امارات متحده عربی ارسال شد، اما نسبت به اوج خود در سال 2018 کاهش یافته است.
چالش‌های این صنعت در ایران شامل وابستگی به واردات، کمبود فناوری‌های پیشرفته تولید، و مشکلات لجستیکی است. در سال 2023، امارات متحده عربی بزرگ‌ترین تأمین‌کننده عطر وارداتی به ایران بود، اما کاهش 38 درصدی حجم واردات، نشان‌دهنده محدودیت‌های ارزی و تحریم‌هاست. علاوه بر این، محصولات تقلبی و قاچاق، اعتماد مصرف‌کنندگان را تضعیف کرده‌اند. از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان ایرانی به عطرهای لوکس و شخصی‌سازی‌شده تمایل دارند، اما تولید داخلی به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری محدود است.
فرصت‌های رشد شامل سرمایه‌گذاری در فناوری‌های تولید عطر، مانند پرینترهای خانگی عطر، و توسعه برندهای بومی با تمرکز بر مواد طبیعی است. بازار عطرهای طبیعی و وگان، که تا سال 2028 رشد 10.5 درصدی را پیش‌بینی می‌کند، می‌تواند برای ایران جذاب باشد. همچنین، تقویت تجارت الکترونیک، که در سطح جهانی تا سال 2030 به 1.5 تریلیون دلار خواهد رسید، می‌تواند دسترسی به بازارهای داخلی و منطقه‌ای را بهبود بخشد.
برای موفقیت، ایران باید زیرساخت‌های تولید را تقویت کند، از فناوری‌های نوین بهره ببرد، و با برندسازی قوی در بازارهای جهانی رقابت کند.
