علیرضا خلیل نژاد/ رئیس اتحادیه عینک سازان:
صنعت عینک، شامل عینک‌های طبی، آفتابی و لنزهای تماسی، به دلیل افزایش مشکلات بینایی و روندهای مد، در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است. بر اساس گزارش‌های اخیر، ارزش بازار جهانی عینک در سال 2024 حدود 155.4 میلیارد دلار برآورد شده و انتظار می‌رود تا سال 2034 به 266.7 میلیارد دلار برسد. این رشد به عواملی مانند افزایش شیوع بیماری‌های چشمی، پیری جمعیت و آگاهی بیشتر درباره سلامت چشم نسبت داده می‌شود. سازمان بهداشت جهانی گزارش داده که حدود 2.2 میلیارد نفر در جهان از اختلالات بینایی رنج می‌برند که یک میلیارد مورد آن قابل پیشگیری یا درمان است.
در بازار جهانی، عینک‌های طبی با توجه به نیاز گسترده به اصلاح بینایی، بزرگ‌ترین سهم بازار را دارند. عینک‌های آفتابی نیز به دلیل نقش دوگانه محافظتی و مد، محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند. در سال 2023، عینک‌های طبی 74درصد از بازار ایالات متحده را تشکیل می‌دادند، در حالی که لنزهای تماسی و عینک‌های آفتابی به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. منطقه آسیا-اقیانوسیه، به‌ویژه چین و هند، به دلیل جمعیت زیاد و افزایش درآمد قابل تصرف، سریع‌ترین رشد را تجربه می‌کند و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2032 بالاترین CAGR را داشته باشد.
از نظر کانال‌های توزیع، فروشگاه‌های فیزیکی همچنان درصد از درآمد بازار را در سال 2023 به خود اختصاص داده‌اند، اما تجارت الکترونیک با رشد سالانه 25درصددر سال 2020، به‌ویژه در دوران همه‌گیری کووید-19، در حال گسترش است. شرکت‌هایی مانند Warby Parker و Zenni Optical با ارائه خدماتش مجازی و قیمت‌های رقابتی، فروش آنلاین را تقویت کرده‌اند. با این حال، نیاز به معاینات حضوری و اندازه‌گیری دقیق فاصله مردمکی همچنان مانعی برای انتقال کامل به خرید آنلاین است.
چالش‌های زیست‌محیطی و رقابتی نیز در این صنعت برجسته هستند. تولید عینک‌های ارزان‌قیمت، به‌ویژه در چین، هزینه‌ها را کاهش داده، اما نگرانی‌هایی درباره کیفیت و پایداری ایجاد کرده است. برندهای پیشرو مانند EssilorLuxottica و Carl Zeiss با سرمایه‌گذاری در لنزهای پیشرفته، مانند لنزهای بلوک‌کننده نور آبی، و ادغام فناوری‌هایی نظیر چاپ سه‌بعدی، تلاش می‌کنند تا جایگاه خود را حفظ کنند. با این حال، رقابت از سوی خرده‌فروشان آنلاین و برندهای محلی در حال افزایش است.
جایگاه ایران
در ایران، صنعت عینک به شدت وابسته به واردات است و سالانه حدود 5 میلیون عینک طبی و 3 میلیون عینک آفتابی مورد نیاز است که بخش عمده آن از طریق واردات تأمین می‌شود. واردات، به تعطیلی چندین کارگاه تولیدی در شهرهایی مانند اصفهان منجر شده است.
با این حال، شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی اخیراً به تولید عدسی‌های طبی و عینک‌های آفتابی چندمنظوره با فناوری نانو ورود کرده‌اند، اما تولید فریم همچنان چالش‌برانگیز است.
چالش‌های اصلی این صنعت در ایران شامل هزینه‌های بالای تولید، نبود حمایت کافی دولتی و فروش غیرقانونی عینک توسط افراد غیرمتخصص، مانند دستفروشان، است که به سلامت چشم آسیب می‌رساند. همچنین، فقدان زیرساخت‌های کافی برای تولید داخلی فریم و عدسی‌های پیشرفته، رقابت با برندهای جهانی را دشوار کرده است. با وجود این، پتانسیل‌های بالایی مانند نیروی کار ماهر و تقاضای داخلی قوی وجود دارد. حمایت دولتی، سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه فناوری‌های نوین مانند چاپ سه‌بعدی می‌تواند این صنعت را به فرصتی سودآور و اشتغال‌زا تبدیل کند. ۲۲ هزار واحد صنفی در کشور وجود دارد و حدود ۵۷ هزار نفر به صورت مستقیم و غیر مستقیم در این صنف مشغول فعالیت هستند و بالغ بر صدهزار نفر هم به صورت قانونی و دارای جواز مشغول به کارند.
