صنعت کریپتو در کارخانهها؛ تحول تولید یا چالش انرژی

صنعت کریپتو در سال 2024 رشد چشمگیری داشت و ارزش بازار جهانی آن به 2.3 تریلیون دلار رسید. گزارش مساری (Messari) در سال 2025 نشان میدهد که بیتکوین با تسلط 54% بازار و پذیرش نهادی، مانند ETFهای ترکیبی بیتکوین و اتریوم در آمریکا، به ذخیره ارزش معتبر تبدیل شده است. این صنعت، با 221 میلیون کاربر جهانی و پیشبینی رسیدن به 1 میلیارد کاربر تا سال 2030، تأثیرات عمیقی بر صنایع تولیدی گذاشته است.
یکی از مهمترین تأثیرات کریپتو، استفاده از بلاکچین در زنجیره تأمین است. فناوری بلاکچین، با شفافیت و قابلیت ردیابی، مدیریت زنجیره تأمین را بهبود بخشیده است. به گزارش سال 2024 بانک آمریکا، 17 میلیارد دلار سرمایه نهادی به اکوسیستم DeFi تزریق شد که صنایع تولیدی، از جمله خودروسازی و مواد غذایی، از آن برای ردیابی مواد اولیه استفاده کردند. برای مثال، شرکتهای مانند JBS برزیل با 300 واحد تولیدی، از بلاکچین برای تضمین اصالت گوشت صادراتی به 150 کشور بهره بردند. کریپتو همچنین پرداختهای بینالمللی را تسریع کرده است. در سال 2024، شرکتهایی مانند Visa و Stripe با پذیرش بیتکوین، هزینههای تراکنشهای برونمرزی را تا 30% کاهش دادند. این امر برای کارخانجات تولیدی، بهویژه در آسیا و خاورمیانه، امکان تجارت سریعتر با تأمینکنندگان را فراهم کرد. گزارش نوین تتر نشان میدهد که پلتفرمهایی مانند Polygon با افزایش سرعت تراکنشهای اتریوم، به کارخانجات کمک کردند تا پرداختها را در کمتر از 10 ثانیه انجام دهند.
با این حال، استخراج کریپتو چالشهای انرژی را برای صنایع تولیدی ایجاد کرده است. گزارش Chainalysis در سال 2024 نشان داد که استخراج بیتکوین سالانه 120 تراواتساعت برق مصرف میکند، معادل مصرف یک کشور کوچک. در ایران، استخراج رمزارز با مصرف 600 مگاوات برق، به کسری 17,000 مگاواتی برق دامن زده و خسارت 5 میلیارد دلاری به صنایع وارد کرده است. پستهای شبکه X در سال 2025 نشان میدهند که سودآوری بالای ماینینگ (هر بیتکوین با هزینه 2 میلیارد تومانی تولید و 8.5 میلیارد تومان فروش میرود) باعث شده کارخانجات تولیدی با قطعی برق مواجه شوند.
در ایران، کریپتو فرصتهایی نیز ایجاد کرده است. گزارش میهن بلاکچین نشان میدهد که 22% ایرانیان از استیبلکوینهایی مانند تتر برای حفظ ارزش دارایی در برابر تورم استفاده میکنند. این امر به کارخانجات کوچک امکان داده تا با پرداختهای کریپتویی، مواد اولیه وارد کنند. با این حال، تحریمها و فقدان زیرساختهای قانونی، پذیرش گسترده را محدود کرده است. برای بهرهبرداری بهینه، صنایع تولیدی باید روی بلاکچینهای کممصرف مانند سولانا سرمایهگذاری کنند و ایران نیازمند تنظیم مقررات شفاف برای مدیریت مصرف انرژی ماینینگ است. این صنعت، با پتانسیل تحول زنجیره تأمین و پرداختها، میتواند تولید را کارآمدتر کند، اما بدون مدیریت صحیح، چالشهای انرژی آن میتواند صنایع را فلج کند.