صنایع و معادن: با رشد سریع بحران‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی، صنعت گردشگری جهانی وارد دوره‌ای چالش‌برانگیز شده است. براساس گزارش UNWTO، نخستین فصل ۲۰۲۵ شاهد رشد ۵ درصدی سفرهای بین‌المللی نسبت به سال گذشته بود، اما این رشد با نوسانات شدید منطقه‌ای همراه بوده است.
تأثیر تنش‌های منطقه‌ای بر مسیرها و امنیت
با بالا گرفتن تنش‌ها در خاورمیانه – به‌ویژه در روابط میان ایران و اسرائیل، جنگ در غزه و بحران لبنان، هواپیماها مسیرهای خود را اصلاح کرده‌اند تا مسیر هوایی امن‌تری انتخاب کنند. گزارش FinalRentals نشان می‌دهد حدود ۱۸۰۰ پرواز از و به اروپا دچار تغییر مسیر یا لغو شده‌اند.
کاهش سفرهای تجاری و گردشگری
بررسی GBTA نشان داده شرکت‌ها سفرهای تجاری به مقصد آمریکا و مناطقی که تهدید ذیل تنش دارند را کاهش داده یا به‌صورت مجازی برگزار می‌کنند. از سوی دیگر، با افزایش حس ناامنی و هزینه، انتقال گردشگران در مسیرهای سنتی کمتر شده است.
افت سفرهای ایران
سفرهای ایرانی نیز تحت تأثیر این تنش‌ها کاهش یافته‌اند؛ برای مثال در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵، سفر به تایلند حدود ۲ درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته و ماهان‌ایر محدودیت پرواز تجربه کرده است. این در حالی است که ایران در صدر رشد مقاصد گردشگری جهانی قرار گرفته است؛ رتبه‌ای که نقشه ریسک را پیچیده‌تر می‌کند.
فشار بر هزینه‌ها و قیمت سفر
افزایش قیمت سوخت هواپیما، بیمه مسیرهای پرحادثه و هزینه انرژی نظیر نفت، فشار بر امید رشد صنعت سفر وارد کرده است. آکسفورد اکونومیک نیز تأکید کرده که عدم قطعیت سیاسی می‌تواند مسیر رشد را کند سازد. در آمریکا نیز تورم بلیت هواپیما افزایش‌یافته، شاخصی که با رشد قیمت گاز تا ۲.۹ دلار/گالن ترکیب می‌شود.
فرصت‌ها در آسیا و بازارهای جایگزین
با وجود بحران‌ها، آسیا فرصتی برای رونق گردشگری ایجاد کرده است. کشورهایی مانند مالزی و تایلند با آزادسازی ویزا، رشد ۱۵۰ درصد ورود گردشگران را تجربه کرده‌اند. این سواری جدید بازار به‌نوعی متعادل‌کننده تقاضای جهانی است؛ بازتابی از انعطاف صنعت گردشگری.
وضعیت ایران؛ شرایط پیچیده
رشد قابل‌توجه عمومی: ایران با ورود بیش از ۶ میلیون گردشگر در ۲۰۲۳ رشد ۴۳ درصدی داشته است. جایگاه ایران در فهرست ۲۰ مقصد برتر جهان Q1 2025، نشان از جذب مخاطب بین‌المللی دارد.
ضعف در زیرساخت و ریسک منطقه‌ای: قوانین سخت‌گیرانه گردشگری خارجی، نگرانی‌های امنیتی و سخت‌گیری برخی کشورها (از جمله توصیه کانادا به خودداری از سفر به ایران) توسعه این حوزه را مختل کرده‌اند.
فرصت مطلوب تبلیغ دیجیتال: وزارت گردشگری برای ارتقای جایگاه جهانی، روی پلتفرم VisitIran سرمایه‌گذاری کرده که نشان‌دهنده آگاهی از نقش بازاریابی دیجیتال در دوران بحران است.
چشم‌انداز صنعت سفر در ایران و جهان
بی‌تردید تحت‌تأثیر بحران‌های ژئوپلیتیکی است؛ اما همچنان ظرفیت ادامه رشد را دارد. چالش‌ها شامل امنیت مسیرها، نوسان قیمت انرژی، کاهش سفرهای تجاری و نگرانی از ایمنی مسافران است. با این حال، انعطاف‌پذیری گردشگران، حرکت به بازارهای جدید و ارتقای بازاریابی دیجیتال فرصت‌هایی برای احیای صنعت فراهم کرده‌اند.
چند پیشنهاد
1- گسترش مسیرهای جایگزین هوایی و ارتقای ایمنی پروازها
2- تقویت بازاریابی دیجیتال و ایجاد تصویر امن در جهان 3- تنوع‌بخشی بازارها به مقصد کشورهای آسیایی
4- اطمینان خاطریزینانه گردشگران با نقشه‌های امنیتی رسمی.
