چالش ناترازی در صنایع

انرژی که زمانی مزیت اقتصاد ایران بود، امروز به یک مانع جدی در مسیر حرکت معمول شرکتها تبدیل شده است. معضلی که به باور اقتصاددانان، فعالان حوزه تولید و سرمایهگذاران میتواند ساختار صنعتی کشور را تغییر دهد. از آنجا که سرمایهگذاری در بخش صنعت از متغیرهایی نظیر فضای کسبوکار، میزان عایدی، مدت زمان برگشت سرمایه، حجم فروش، حجم سود و تحولات داخلی و خارجی اثر میپذیرد، ناترازی و مسائل مبتلابه آن اثر عمیقی بر انگیزه صنعتگران و سرمایهگذاران ایرانی دارد.
ناترازی که نتیجه بدیهی بیتوجهی به نظام اقتصادی متعارف مبتنی بر بازار است و در بستر مفسدهانگیز تحریم رشد کرده، احتمالا در صورت تداوم شکل تولید را در ایران تغییر داده و ساختار سرمایه را متحول میسازد.
بحران ناترازی انرژی، به عنوان یکی از چالشهای ساختاری اقتصاد ایران، تاثیرات گستردهای بر صنایع، سرمایهگذاری و رشد اقتصادی داشته است. این بحران که ناشی از ترکیب عواملی نظیر ضعف زیرساختها، سیاستگذاریهای ناکارآمد و فشارهای بینالمللی است، نهتنها تولید ملی را کاهش داده، بلکه احتمالا الگوی سرمایهگذاری در کشور را نیز تغییر خواهد داد.
از دیدگاه مالی، کارشناسان بر این باورند که ناترازی انرژی، هزینههای تولید در صنایع مختلف را بهشدت افزایش داده است. این بحران، بهویژه صنایع انرژیبر مانند فولاد، آلومینیوم، سیمان و پتروشیمی را تحت فشار قرار داده و موجب کاهش حاشیه سود آنها شده است. افزایش هزینههای تامین انرژی، بهویژه در فصلهای اوج مصرف، بسیاری از صنایع را به سمت کاهش ظرفیت تولید یا تعطیلی سوق داده است.
نااطمینانی در تامین انرژی، به همراه نوسانات نرخ ارز و قیمتگذاری دستوری، فضای سرمایهگذاری را پرریسک کرده و جذابیت سرمایهگذاری در بخش تولید را کاهش داده است. ترکیب این عوامل، احتمالا باعــث صنعت زدایی و تغییر الگوی سرمایهگذاری به ســمت بازارهای غیرمولد مانند طلا، ارز و ملک خواهد شد.
کارشناسان تاکید دارند که این شرایط، نهتنها موجب خروج سرمایه از بخشهای مولد شده، بلکه رشد اقتصادی کشور را نیز با چالش مواجه کرده است. پیشنهاد مشترک در حوزه مالی، اصلاح سیاستهای تعرفهای و حذف قیمتگذاری دستوری در صنایع انرژی است. کارشناسان معتقدند که واقعیسازی قیمت انرژی، میتواند حاشیه سود صنایع را افزایش داده و جذابیت سرمایهگذاری در بخش تولید را تقویت کند.
ناترازی انرژی، بر صنایع انرژیبر مانند فولاد، آلومینیوم و سیمان تاثیر مستقیم دارد. صنایع بزرگ بهدلیل کمبود انرژی قادر به پاسخگویی به سفارشهای صادراتی نیستند. این وضعیت سهم ایران را در بازارهای جهانی کاهش داده و واردات کالاهای مشابه را افزایش داده است.