صنایع و معادن: اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی، لوازم خانگی را از «ابزارِ صرف» به «دستیارِ خانه» تبدیل کرده‌اند. افزایش بهره‌وری انرژی، خدمات جدید پس از فروش و زنجیره‌های ارزش تازه در انتظار سازندگان جهانی و ایرانی است.
صحنه جهانی: بازار هوشمندسازی لوازم خانگی در حال تکان خوردن کفِ اقتصادِ مصرفی است. گزارش‌های بازار نشان می‌دهد ارزش بازار جهانی «لوازم خانگی هوشمند» در میانه دهه ۲۰۲۰ رشد دو رقمی را تجربه کرده و پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های آتی با نرخ میان‌سالیانه بالغ بر 8–12درصد ادامه یابد؛ رشد را تقاضای انرژی‌پسند، اتصال‌پذیری و پذیرش فناوری‌های AI در دستگاه‌ها پیش می‌برد.
چرا IoT مهم است؟ پیوند افزوده‌شده بین حسگرها، ابر و الگوریتم‌های یادگیری ماشین، سه تحول را هم‌زمان ایجاد کرده: ۱) کاهش مصرف انرژی از طریق زمان‌بندی هوشمند و بهینه‌سازی بار ۲) خدمات تشخیصی و نگهداری پیش‌بینی‌شده که عمر دستگاه را افزایش می‌دهد و ۳) شخصی‌سازی تجارب کاربر(پیشنهاد دستور پخت بر اساس محتوی یخچال یا انتخاب چرخه شست‌وشوی بهینه). مطالعات تجربی نشان می‌دهد پیاده‌سازی کنترل‌های پیش‌بینی‌گر می‌تواند به‌طور معنی‌داری مصرف برق را کاهش دهد.
بازیگران و اکوسیستم: شرکت‌های سنتی (سامسونگ، بوش، ال‌جی) به‌سرعت بخش‌هایی از تولید را به «پلتفرم-محور» تبدیل کرده‌اند؛ یعنی دستگاه‌ها نه‌فقط کالا، که سرویس و داده نیز عرضه می‌کنند. بازیگران جدید از اکوسیستم نرم‌افزاری و استارتاپ‌های حوزه خانه هوشمند برای ارائه تجربه یکپارچه استفاده می‌کنند؛ امنیت داده و استانداردهای بین‌پلتفرمی امروز به یکی از معیارهای رقابت بدل شده است.
ایران؛ جا برای رشد زیاد است اما موانع قابل‌توجه: بازار IoT ایران تا سال ۲۰۲۴ حدود چند میلیارد دلار برآورد شده و چشم‌انداز رشد تا ۲۰۳۰ مثبت است، اما مسیر پذیرش لوازم خانگی هوشمند با موانعی مواجه است از جمله هزینه بالای واردات قطعات، ضعف زنجیره تأمین بومی تراشه و نگرانی‌های امنیتی و حریم‌خصوصی کاربران. در عین حال، تقاضای رو به رشد برای محصولات کم‌مصرف و نیاز صنایع به راه‌حل‌های مبتنی بر لبه(edge) می‌تواند فرصت بزرگی برای تولیدکنندگان داخلی فراهم کند. اگر سیاست‌گذاران حمایت از بومی‌سازی و استانداردسازی را در برنامه قرار دهند.
چالش‌ها و ریسک‌ها: وابستگی به واردات قطعات نیمه‌رسانا و فشار بر حریم‌خصوصی، دو ریسک اصلی‌اند. همچنین چرخه به‌روزرسانی نرم‌افزاری و پشتیبانی طولانی‌مدت موجب افزایش انتظارات مصرف‌کننده می‌شود؛ عدم پاسخگویی پس از فروش می‌تواند برندها را تضعیف کند.
پیشنهادهای راهبردی (خلاصه و عملی): ۱) دولت‌ها و صنعتگران باید روی استانداردهای امنیت داده و چارچوب‌های بین‌پلتفرمی توافق کنند ۲) سرمایه‌گذاری هدفمند در تولید داخلی بردها و ماژول‌های ارتباطی و توسعه زنجیره تأمین تراشه ۳) ارائه محصولات هیبریدی(نسل دوم لوازم با قابلیت آفلاین کامل و امکانات هوشمند) برای بازارهایی با اتصال نامطمئن ۴) تشویق به مصرف پایدار از طریق برچسب انرژی هوشمند که کارکرد واقعی دستگاه را گزارش کند.
