جین، محبوب صنعت نساجی

از شلوار جین گشاد، تا شلوار تنگ لوله‌تفنگی یا شلوار فاق بلند یا پاچه گشاد، هر چه که باشد، شلوار جین پوششی است که از زمان تولیدش در ۱۵۰ سال پیش، با تنوع مدل‌ها و کاربرد زیادی که دارد، جایگاه و محبوبیت ویژه‌ای بین مردم داشته است. به گزارش بی‌بی‌سی، صنعت تولید لباس‌های جین امسال ارزشی حدود ۱۰۵ میلیارد دلار خواهد داشت. شلوارهای جین، ۶۴.۵ میلیارد دلار از این درآمد را به خود اختصاص داده‌اند. آمریکا هنوز کشوری است که مردمش بیشترین مصرف‌کننده جین هستند. بریتانیا هم با خرید ۷۰ میلیون شلوار در سال چندان عقب‌تر از آمریکا نیست. شلوار جین از دهه ۵۰ میلادی در آمریکا تا اعتراض‌های سال‌های ۲۰۰۰ در بلاروس، نمادی از آزادی و طغیان شد.
باور بر این است که دنیم اولین بار در شهر زیبایی در فرانسه به نام نیم ساخته‌ شده است. آمریکا کشوری که تولید جین در آن به ۱۵۰ سال پیش ‌برمی‌گردد.
اولین شلوارهای جین توسط خیاطی به نام جیکوب دیویس و برای جویندگان طلا که به کالیفرنیا هجوم برده بودند، دوخته شد و قرار بود شلوارهایی مقاوم با طول عمر زیاد باشند. دیویس ابتدا برای دوخت آن‌ها از پارچه‌های کتانی قهوه‌ای‌ رنگ استفاده می‌کرد و برای استحکام‌بخشی به آن‌ها، طوری که بتوان جیب‌هایش را با تکه‌های سنگ و خرده‌های صخره پر کرد، پرچ‌هایی فلزی به کار می‌برد. دیویس می‌دانست این شلوارهای طول عمردار، قطعاً در بازار موفق خواهند بود اما سرمایه کافی برای ثبت این اختراع به نام خودش را نداشت. او از مردی که پارچه‌های شلوارهایش را تأمین می‌کرد کمک خواست. این تاجر فردی بود به نام لیوای اشتراوس که نامش برای همیشه با شلوارهای جین عجین شد.
اشتراوس به دیویس کمک کرد اختراعش را ثبت کند اما این ثبت اختراع برای پرچ‌های فلزی بود و نه برای خود شلوار. درنتیجه بین سال‌های ۱۸۷۳ تا ۱۸۹۰ هیچ‌ کس دیگری اجازه نداشت در شلوارهایش از پرچ فلزی استفاده کند. قدم بعدی برای دیویس و اشتراوس این بود که پارچه شلوارها را از پارچه کتان قهوه‌ای به کتان آبی‌رنگ که به شکل سنتی به‌عنوان لباس کار شناخته می‌شد، تغییر دهند اما قیمت آن را همچنان ارزان نگه‌ دارند. این ایده در سال ۱۸۸۳ محقق شد. در این سال آدولف فون بایر دانشمند آلمانی، رنگ آبی ایندیگو (نیل) را اختراع کرد. بعد ازآنکه رنگ آبی مصنوعی و ارزان در دسترس گرفت، شلوار جین آبی، به آن صورتی که همه ما آن را می‌شناسیم، متولد شد.
محصول جنبی استفاده از رنگ ارزان مصنوعی این است که به‌تدریج کم‌رنگ‌تر می‌شود. این کم‌رنگ‌شدن توانست به یکی از ویژگی‌های جذاب این شلوارها بدل شود. این رنگ‌رفتگی به چنان ویژگی جذابی تبدیل‌شده که در فضای اینترنت مسابقه‌ای به نام فراخوان ایندیگو برای انتخاب بهترین شلوار جین رنگ و رو رفته برگزار می‌شود. در این مسابقه هرکدام از شرکت‌کنندگان به مدت یک سال، هرروز یک شلوار جین که از قبل سنگ‌شور نشده است را می‌پوشند و می‌گذارند زندگی و کارهایی که در یک سال انجام می‌دهند رد خود را بر محو شدن رنگ شلوار بگذارند.
برچسب کاغذی که معمولاً در پشت کمر شلوارهای جین دوخته‌شده درواقع رسید گارانتی است که درگذشته در جیب پشت شلوارها نگهداری می‌شد. اگر شلوار پاره می‌شد می‌توانستید این گارانتی را به فروشنده نشان دهید و بلافاصله شلوار نو تحویل بگیرید.
بین سال‌های ۱۸۸۰ تا جنگ جهانی دوم، شلوار جین تبدیل به لباس کار رایج شد. بعد از جنگ، شلوار جین به نمادی از فرهنگ جوانان در غرب تبدیل شد. نمونه‌های شاخص آن جیمز دین در فیلم سینمایی شورش بدون دلیل و مرلین مونرو در فیلم ناجورها است. هرچند هالیوود تأثیری جادویی به شلوار جین بخشید اما در سال‌ها ۱۹۸۰ کم‌کم شلوار جین اهمیت خود را در عالم مد از دست داد. این شلوارها حالا یادآور آمریکایی بودند که به‌عنوان «سرزمین میکی ماوس و رونالد ریگان» شناخته می‌شد و به قولی دیگر آن خصلت‌های «با حال» خود را ازدست‌ داده بود.
جان هگارتی که مدیر شرکت تبلیغاتی و بازاریابی بزرگ بی‌بی اچ است، توانست در سال ۱۹۸۲ حق تبلیغ شرکت لیوایز را به دست آورد. اولین تبلیغی که آن‌ها برای لیوایز ساختند، رجعتی بود به گذشته. آن‌ها اثری نیمه حماسی با مایه‌های صنعتی ساختند که در آن پرچ‌های قدیمی شلوار جین، اهمیت دوباره پیدا می‌کردند. تبلیغ بعدی آن‌ها بر این تأکید داشت که شلوار جین سمبل جهان آزاد است. در این تبلیغ مردی جوان، یک شلوار جین را به روسیه قاچاق می‌کرد.
شلوار جین سمبل انقلاب بود
تبلیغی که با اشاره به روسیه ساخته شد، ردی در واقعیت داشت. در اینجا هنر در حال تقلید از واقعیت بود چون در روسیه، شلوار جین را سمبلی از جهان آزاد و عصیان می‌دانستند و چون آمریکایی‌ها سازنده آن بودند، غیرقانونی بود. شلوار جین بعد از سقوط اتحاد جماهیر شوروی همچنان به‌عنوان سمبل اعتراض باقی ماند. در سال ۲۰۰۶، در بلاروس اعتراض‌هایی در مخالفت با الکساندر لوکاشنکو رخ داد که به نام «انقلاب جین» مشهور شد. در این اعتراض‌ها بعد از آنکه پلیس پرچم مخالفان حکومت را پاره کرد، معترضان آن را با یک پیراهن جین عوض کردند. آن‌ها تکه‌هایی پارچه‌های جین را به شکل روبان‌هایی می‌بریدند و از آن استفاده سمبلیک می‌کردند. این کار تبدیل به حرکتی قدرتمند شد که تا امروز هم ادامه دارد.