
چالشهای صنعت نساجی تا حدی پیش رفته است که موجب تعطیلی تعداد قابلتوجهی از واحدهای تولیدی شده و بنگاههای مشغول به کار نیز یا کوچکترشده و یا با حاشیه سود اندک مشغول فعالیت هستند. به گفته فعالان این صنعت، تفاوت نرخ ارز نیمایی و آزاد باعث شده تا واردکنندگان کالا را با ارز نیمایی وارد کنند اما با نرخ ارز آزاد بفروشند که این امر رقابت را برای تولیدکننده داخلی دشوار کرده است. ارز تخصیصی برای واردات پارچه باید آزاد شود و فقط به تولیدکنندگان واقعی پوشاک که در سامانه جامع تولید ثبت شدهاند، ارز نیمایی تخصیص یابد.
مشکلات تامین مواد اولیه از دیگر چالشهای این صنعت است. در بحث پنبه، نیاز کشور حدود 170هزار تن است. تولید داخلی پنبه فقط 80هزار تن است. این صنعت با کمبود الیاف مصنوعی نیز مواجه است. برای مثال در خصوص اکریلیک، تولید داخلی فقط 8هزار تن است، در حالی که نیاز کشور حدود 110هزار تن برآورد شده است. در بحث الیاف ویسکوز نیز تقریبا 60هزار تن نیاز داخل کشور است، اما بخش تولیدی ویسکوز در کشور وجود ندارد و به طور مطلق به واردات وابسته هستیم. این در حالیست که کشور در زمینه پلیاستر ظرفیت تولیدی زیادی دارد، اما تولید واقعی بسیار کمتر از ظرفیت اسمی برآوردشده است. برای مثال، ظرفیت تولید الیاف کشور 776هزار تن ارزیابیشده، اما تولید واقعی آن حدود 270هزار تن است. پتروشیمی شهید تندگویان، تنها تولیدکننده ماده اولیه پلیاستر در کشور است که سالانه حدود 350هزار تن مواد اولیه پلیاستر تولید میکند.
به گفته فعالان صنعت نساجی، اصلاح سیاستهای ارزی، مبارزه جدی با قاچاق، حمایت از تولید داخلی مواد اولیه، توسعه صادرات بهویژه در زمینه فرش ماشینی و پوشاک و بهروزرسانی نظام تعرفهای میتواند به بهبود وضعیت این صنعت کمک کند. باید به جای واردات پارچه، به سمت واردات مواد اولیه حرکت کرد.
گفتنی است بنگلادش با تولید ناخالص داخلی نزدیک به ایران، صادرات 59میلیارد دلاری دارد و از این رقم 46میلیارد دلار مربوط به صنعت پوشاک است. ترکیه نیز با جمعیتی مشابه ایران و تولید ناخالص داخلی حدود دو تا سهبرابری ایران، صادرات 343میلیارد دلاری دارد که 35میلیارد دلار آن از صنعت نساجی است. ایران در سال گذشته تنها 66میلیون دلار صادرات پوشاک داشته است. این در حالیست که طبق آمار، واردات پارچه در سال گذشته حدود 850هزار تن بوده و برآوردها قاچاق پوشاک را بین 1.5 تا 3میلیارد دلار تخمین میزند. پراکندگی آمایشی واحدها، نبود نظارت و شفافیت کافی و در نتیجه فعالیتهای واحدهای غیرمجاز با تولیدات ارزان و بیکیفیت، مشکلات زنجیره تامین مواد اولیه، زنجیره ارزش برای متحدترشدن صنعتگران، فرسودگی ماشینآلات و تجهیزات، نبود قابلیت رقابتپذیری و ناتوانی در صادرات، اکنون این صنعت را رنج میدهد.