نمایشگاه ایران اکسپو ۲۰۲۵: سکویی برای صادرات

هفتمین دوره نمایشگاه توانمندیهای صادراتی ایران (ایران اکسپو ۲۰۲۵) از ۲۸ آوریل تا ۲ مه ۲۰۲۵ در مرکز نمایشگاههای بینالمللی تهران برگزار شد و بهعنوان بزرگترین رویداد تجاری ایران، نقش کلیدی در تقویت صادرات غیرنفتی ایفا کرد. این نمایشگاه با حضور ۴۰۳۰ تاجر، ۱۲۰۰ صادرکننده و نمایندگان ۱۰۴ کشور، رشدی چشمگیر نسبت به دورههای پیشین نشان داد. محمدعلی دهقان دهنوی رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، این رویداد را مهمترین رخداد اقتصادی و سیاسی سال ۲۰۲۵ ایران توصیف کرد. در مقایسه، دبی بهعنوان میزبان نمایشگاههای متعدد مانند Beautyworld Middle East و Big 5 Global در سال ۲۰۲۵، از زیرساختهای پیشرفته و موقعیت جهانی خود بهره میبرد، اما ایران اکسپو با وجود محدودیتها، جذابیت منحصربهفردی برای بازارهای منطقهای ارائه میدهد.
ایران اکسپو ۲۰۲۵ با تمرکز بر هفت گروه محصولی شامل صنایع غذایی، کشاورزی، صنعت، فرش دستباف، صنایعدستی، دارو و تجهیزات پزشکی، محصولات شیمیایی، و خدمات فنی-مهندسی، در فضایی ۵۰ هزار مترمربعی میزبان ۲۰۰۰ شرکت بود. انتظار میرفت قراردادهایی به ارزش ۳ تا ۵ میلیارد یورو امضا شود. در مقابل، نمایشگاههایی مانند Big 5 Global دبی (۲۴-۲۷ نوامبر ۲۰۲۵) با بیش از ۲۲۰۰ غرفهدار و تمرکز بر صنعت ساختوساز، یا محصولات زیبایی، به دلیل دسترسی به بازارهای غربی و زیرساختهای لجستیکی برتر، حجم بیشتری از بازدیدکنندگان (تا ۸۴۰۰۰ نفر در برخی رویدادها) جذب میکنند. بااینحال، ایران اکسپو با هزینههای پایینتر و تمرکز بر محصولات بومی، برای تجار کشورهای همسایه و آفریقایی جذابتر است.
مسعود پزشکیان رئیسجمهوری در افتتاحیه بر پتانسیل اقتصادی ایران و جذب سرمایهگذاری خارجی تأکید کرد و گفت: «صلح و امنیت از طریق تجارت و همکاری متقابل محقق میشود.» این نمایشگاه فرصتی برای اصلاح تصویر جهانی ایران بود، اما چالشهایی مانند کمبود هتل و مدیریت ضعیف ورودیها مطرح شد. دبی، با زیرساختهای پیشرفته مانند مرکز تجارت جهانی دبی و شبکه حملونقل مترو، تجربهای روانتر ارائه میدهد. برای مثال، Beautyworld Middle East2025 با تمرکز بر فناوریهای زیبایی و شبکهسازی B2B، از پلتفرمهای دیجیتال و طراحی غرفههای مدرن بهره میبرد، درحالیکه ایران اکسپو هنوز در این زمینهها نیاز به بهبود دارد.
از نظر تحلیلی، ایران اکسپو با ایجاد بستری برای مذاکرات دوجانبه، نقش مهمی در توسعه صادرات غیرنفتی ایفا کرد، اما تحریمها و کندی مقررات، موانع جدی هستند. دبی، با محیط تجاری بدون تحریم و دسترسی به بازارهای جهانی، رقابتپذیری بیشتری دارد. بااینحال، ایران اکسپو با تکیه بر منابع طبیعی، مانند اسانسهای عطر، و هزینههای رقابتی، میتواند بازارهای خاصی را هدف قرار دهد. برای موفقیت پایدار، ایران باید زیرساختها و برندسازی جهانی را تقویت کند. ایران اکسپو ۲۰۲۵ گامی برای پیوند اقتصاد ایران با جهان بود، اما برای رقابت با دبی، نیازمند نوآوری و سرمایهگذاری بیشتر است.