صنایع و معادن : صنعت تاکسی اینترنتی فارسی و جهانی، تحولی بنیادین در حملونقل شهری ایجاد کرده است. این صنعت با تکیه بر فناوری، افزایش بهره‌وری شهری، کاهش آلودگی و راحتی روزافزون، به محرک اصلی تغییر سبک زندگی و سیستم حملونقل تبدیل شده است. صنعت تاکسی اینترنتی که بیش از یک‌دهه از ظهور آن می‌گذرد، امروز جهان را در مسیر تبدیل به فضایی هوشمندتر و کم‌کربن‌تر هدایت می‌کند. طبق برآورد Statista، بازار جهانی صنعت «درخواست خودرو از طریق اپلیکیشن» (ride-hailing) در سال ۲۰۲۵ به حدود ۱۷۹.۷ میلیارد دلار خواهد رسید و با نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR)حدود ۵ درصد تا ۲۰۳۰ به ۲۳۰ میلیارد دلار رشد می‌کند. کارشناسان ۲.۳۴ میلیارد کاربر فعال را تا پایان دهه آینده برای این صنعت پیش‌بینی‌کرده‌اند.
رشد محلی در بازار ایران
در ایران نیز بازار صنعت تاکسی اینترنتی به سرعت در حال گسترش است. درآمد این بازار در سال ۲۰۲۵ به ۱۶۵.۸۵ میلیون دلار خواهد رسید و تا ۲۰۳۰ با نرخ رشد سالانه ۳.۳۵ درصد به حدود ۱۹۵ میلیون دلار افزایش خواهد یافت. با نفوذ روزافزون تلفن همراه و خدمات آنلاین، پیش‌بینی می‌شود تا آن زمان حدود ۲۴ میلیون کاربر از این سرویس‌ها استفاده کنند.
یکی از بازیگران اصلی بازار ایران، شرکت Snapp! است که در فوریه ۲۰۲۵ بیش از ۵.۸ میلیون سفر روزانه ثبت کرده است. رقمی بی‌سابقه برای یک استارتاپ حملونقل محلی یعنی «اسنپ» (Snapp) تا کنون با در اختیار داشتن حدود ۹۲ درصد سهم بازار تاکسی آنلاین ایران، موفق شده به ستون تحولات صنعت حملونقل کشور تبدیل شود. امکانات متنوعی مثل سفر مشترک، خدمات تحویل کالا و مدل‌های اقتصادی‌تر، سهمی فراتر از یک اپ تاکسی معمولی برای این اکوسیستم ایجاد کرده‌اند. دو استارتاپ حملونقل محلی «تپسی» و «ماکسیم» نیز در بازار ایران فعالیت دارند.
حفظ محیط زیست و زیرساخت‌های شهری
یکی از مزایای ride hailing، کاهش آلودگی و بهبود بهره‌وری ترافیک است. پژوهشی از WifiTalents و آمارهای جهانی نشان می‌دهد تقریباً ۲۰درصد از سفرهای شهری در شهرهای بزرگ توسط تاکسی اینترنتی انجام می‌شود، و در برخی مناطق مشترک‌سواری تا ۳۰ درصد کاهش هزینه سفر را موجب شده است.
علاوه بر آن، پژوهشی نشان می‌دهد ride sharing با ظرفیت متمرکز، تا ۵۰ درصد کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و تا ۵ درصد کاهش تراکم ترافیک را ممکن ساخته است. چنین داده‌هایی نشان می‌دهند این صنعت نه فقط یک گزینه راحت حملونقل، بلکه بخشی از اقدام مسئولانه در مقابله با بحران محیط زیست است.
فرصت‌ها و فشارهای مقرراتی
با وجود مزایای قابل توجه، ride-hailing با چالش‌های ساختاری نیز مواجه است. از دیدگاه مقرراتی، نبود چارچوب واحد و قوانین متفاوت در کشورهای مختلف، مانع رشد هماهنگ این بخش شده است. یک بررسی اروپایی نشان می‌دهد تنها تعداد معدودی کشور اروپایی چارچوب قانونی مشخصی برای ride sharing دارند، که این امر به محدودیت کاربرد و توسعه در مناطق سنتی منجر شده است.
در ایران و بسیاری دیگر از کشورهای درحال توسعه، تنظیم دقیق قوانین بیمه، مجوز، حق مالکیت داده‌ها و مالیات هنوز مطرح است. اما در عین حال، بازار رو به رشد و نیاز به حملونقل هوشمند انگیزه‌دهنده‌ای برای تدوین مقررات حمایتی نیز هست.
نقش تاکسی اینترنتی در تغییر رفتار مردم
تحلیل تطبیقی آکادمیک نشان می‌دهد ride hailing نه صرفاً رقابت با حملونقل عمومی بلکه مکمل آن است. ۲۰ تا۴۰ درصد سفرها در شهرهای بزرگ بدون گزینه قابل قبول حملونقل عمومی هستند و ride hailing این شکاف را پر کرده است. همچنین تجربه‌های اشتراک سفر (pooling) به کاهش مالکیت خودرو کمک کرده و گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تری برای کاربران ایجاد کرده است.
چشم‌انداز
عرضه تاکسی‌های خودران(robotaxi) یکی از روندهای نوظهور است. همکاری « Uber با Baidu » برای راه‌اندازی رباتاکسی در آسیا و خاورمیانه نشان‌دهنده تغییر ساختاری صنعت است؛ در سه‌ماهه اول ۲۰۲۵ Baidu با رشد ۷۵ درصد نسبت به سال قبل بیش از ۱.۴ میلیون سفر بدون راننده ثبت کرد. این فناوری، امکان کاهش هزینه عملیاتی و افزایش امنیت را فراهم می‌آورد. در ایران، تمرکز بر گسترش خدمات ride sharing پایدار از نظر زیست‌محیطی، گسترش خودروهای برقی در ناوگان، و توسعه مدل‌های اقتصادی مشترک‌سواری (carpool) می‌تواند مسیر رشد آینده باشد. تشویق به اشتراک سفر، عقد قرارداد با شهرهای جدید و اقدام به پیاده‌سازی سیاست‌های حمایتی در شهرهای بزرگ، فرصت‌هایی فراتر از صرفاً حملونقل را در اختیار این صنعت قرار می‌دهد. تکیه بر مقررات روشن، سرمایه‌گذاری در فناوری سبز و طراحی استراتژیک بازار، می‌تواند بهره‌وری واقعی در این صنعت ایجاد کند.
